Edebi Hayatı
Mehmet Âkif, şiir yazmaya Baytar Mektebi'nde öğrenci
olduğu yıllarda başladı. Yayımlanan ilk şiiri Kur'an'a
Hitap başlığını taşır. 1908'den itibaren aruz ölçüsü
kullanarak manzum hikâyeler yazdı. Hikâyelerinde halkın
dert ve sıkıntılarını anlattı. Balkan Savaşı yıllarından
itibaren destansı şiirler yazmaya başladı. İlk büyük
destanı, “Çanakkale Şehitleri'ne“ başlıklı şiiridir.
İkinci büyük destanı ise Bursa'nın işgali üzerine
yazdığı “Bülbül“ adlı şiiridir. Üçüncü olarak da
İstiklâl Marşı'nı yazarak İstiklâl Savaşı'nı
anlatmıştır. "Sanat sanat içindir" görüşüne karşı çıkan
Mehmet Âkif, dinî yönü ağırlıkta bir edebiyat tarzı
benimsemişti. Edebiyat dili olarak Millî Edebiyat
akımına karşı çıktı ve edebiyatta batılılaşma konusunda
Tevfik Fikret ile çatışmıştır.
ESERLERİ
Şairin Safahat adı altında toplanan şiirleri 7 kitaptan
oluşmuştur. Şair, İstiklâl Marşı'nı Safahat'a
koymamıştır. Nedenini ise şöyle açıklar: "Çünkü ben onu
milletimin kalbine gömdüm".
1 - Kitap: Safahat (1911) - 44 manzume içerir. Siyasal
olaylar, mistik duygular, dünyevi görevlerden
bahsedilir.
2 - Kitap: Süleymaniye Kürsüsünde (1912) - Süleymaniye
Camisi'ne giden iki kişinin söyleşileri ile başlar,
kürsüde Seyyah Abdürreşit İbrahim'in konuşturulduğu uzun
bir bölümle devam eder.
3 - Kitap: Hakkın Sesleri (1913) - Topluma İslami mesajı
yaymaya çalışan on manzumedir. Ateizme, ırkçılığa,
umutsuzluğa çatılmaktadır.
4 - Kitap: Fatih Kürsüsünde (1914) - Fatih Camisi'ne
giden iki kişinin söyleşileri ile başlar, vaizin uzun
konuşması ile devam eder. Tembellik, irtica (gericilik),
batı taklitçiliği eleştirilir.
5 - Kitap: Hatıralar (1917) - Âkif'in gezdiği yerdeki
izlenimleri ve toplumsal felaketler karşısında Allah'a
yakarışını içerir.
6 - Kitap: Asım (1924) - Hocazade ile Köse İmam
arasındaki konuşmalar şeklinde tasarlanmış tek parça
eserdir. Eğitim-öğretim, ırkçılık, savaş vurgunculuğu,
batıcılık, gibi pek çok konudan bahseder.
Kitap: Gölgeler (1933) - 1918-1933 arasında yazılmış 41
adet manzumeyi içerir. Herbiri, yazıldıkları dönemin
izlerini taşır. Üç tanesi ayet yorumu şeklindedir.
7 - Kitap: Safahat (Toplu Basım) (ilki 1943) - 6
Safahatı'ı bir araya getirir. 1943'teki toplu basımının
sonuna Âkif'in hayattayken basılmamış şiirlerini içeren
Damadı Ömer Rıza Doğrul tarafından bir araya getirilmiş
16 manzumeden ibaret Son Safahat başlıklı bölüm
eklenmiştir.
|